Mimarlar ve iç mimarlar için proje süreci, tasarım ve teknik detayların tamamlanmasından ibaret değildir. Projelerin iş dünyasında müşterilere, yarışmalarda ve üniversite eğitiminde ise jürilere anlaşılır bir biçimde aktarılması gerekmektedir. Proje, oldukça nitelikli dahi olsa uygun şekilde anlatılmadığında hak ettiği değeri göremeyebilir ve tercih edilmeyebilir. Mimarlık öğrencileri de haliyle bu durumdan en çok etkilenen grup olmaktadır. Dönem sonu değerlendirmelerinde öğrencilerin geçirdiği zorlu ve kritik süreçlerin sonucunu yalnızca projelerin içeriği değil aynı zamanda sunumun kalitesi de belirlemektedir. Bahsi geçen mimari anlatım tekniklerinin temelini ise paftalar ile yapılan ve görsel olarak etkileyici olması beklenen sunumlar oluşturmaktadır. Mimari sunum paftası da tıpkı mimari tasarım süreci gibi estetik, özgün ve fonksiyonel çözümler yaratabilmeyi zorunlu kılmaktadır.
Mimari sunum paftası, inşaat projelerine ilgi duyan ya da sektörün içinde olan herkesin bildiği bir kavramdır. Paftalarda konsept üzerinden her zaman bir çıkış noktası oluşturulması hedeflenmektedir ve proje tasarlama aşamasında temel olarak gösterilmektedir. Tüm proje boyunca her aşamada bu konseptin izlerini ve yansımalarını görebilmek son derece önemlidir. Bundan dolayı konsept, inşaat projelerinin en önemli aşaması olarak gösterilmektedir. Konsept paftası yapmak kadar paftayı sunmak da çalışmanın profesyonelliğini de gözler önüne seren bir husustur.
Mimari Sunum Paftası Nedir?
Tüm sürecini tamamlamış bir projeyi, ister mimarlık bölümü öğrencisi jüriye; ister iş hayatında yer alan bir mimar müşterisine (özel, kamu, şahsa ait bir kurum/firma) anlatmak durumunda olsun, öncelikle poster sunumu hazırlaması gerekmektedir. Bu poster sunumlarında bilgiyi kısa sürede karşı tarafa etkili ve anlaşılır bir şekilde kısa sürede aktarmak temel amaçtır. Mimari sunum paftalarında da amaç, izleyiciyi proje hakkında bilgilendirirken ikna etmeye çalışmaktır. Paftalar literatürde “grafik sunum” ya da “grafik pafta” ifadeleri ile de yer almaktadır. Sunum paftaları projelerin tasarım sürecini anlatırken sunumlarda, izleyicinin mekânı tam olarak algılayabilmesi, hissedebilmesi ve onaylaması hedeflenmektedir. Bu sunumlar projeye göre ortalama 25 dakika sürmektedir. Süre kısıtından dolayı pafta üzerinde fazla metin içerikleri kullanılmadan çoğunlukla görsel yoğunluklu bir ifade yolu tercih edilmektedir. Konsept paftası olarak da adlandırılan mimari sunum paftaları, projede anlatılmak istenen detayların görselleştirilmesi amacıyla teknik çizim, infografik, diyagram gibi teknikleri da içermektedir. Bunlar çoğunlukla AO ya da A1 boyutlarında, dikey ya da yatay olarak kullanılabilmektedir.
Mimari Sunum Paftası Nasıl Hazırlanır?
Mimari sunum paftasını iyi bir şekilde sunabilmek arkasında ciddi bir emek gerektirmektedir. Bundan dolayı mimari proje sürecinin olmazsa olmazı sunum paftaları için öncesinde mutlaka bir hazırlık yapılmalıdır. Dolayısıyla projenin hazırlık sürecinde tüm bunların da göz önünde bulundurarak hareket edilmesi gerekmektedir.
Proje hazırlık aşamaları:
- Proje nasıl ortaya çıktı?
- Projenin tamamlanması için ilgili detaylar ve bilgiler,
- Proje hazırlama aşamasında nelerden ilham alındı?
- Maket.
Tam anlamıyla mimari sunum paftası üzerinden bilgi edinilmesi, bu aşamaların tek tek uygulanması ile olacağından proje öncesi ve proje şeklinde bir temellendirme yapılması son derece önemlidir. Projede neyin gösterilmiş olduğu, projenin nasıl sunulduğu projeye dair edinilecek olan bilgiler açısından projeyi avantajlı hale getirecektir. Bundan dolayı paftanın önemini anlatmak, tamamen bu paftadan nasıl bir sonuç çıkarılacağını direkt olarak etkilemektedir.
Konsept Paftası Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Projenin sunumunu güçlendirmek açısından konsept paftası hazırlarken dikkat edilmesi gereken detaylar mevcuttur. Bu detaylara göre hareket edildiği durumda profesyonel bir mimari sunum paftası hazırlamak mümkündür ve bu da projenin değerinin arttıracaktır.
- Yazı tipi ve puntoların ne olacağı görsel bütünlük yaratması için gereklidir.
- Dil bilgisi kurallarına ve dil bütünlüğüne dikkat edilmelidir.
- Tercih edilen yazı düzeni sadece yatay ya da sadece dikey olmalıdır, aksi durumda gözü yorabilir.
- Teknolojiden maksimum ölçüde verim alınması, sunumu daha güçlü hale getirecek bir detaydır.
- Projeye anlatımına uygun bir dil, üslup seçilmelidir.
- Birbiriyle uyumlu teknikler kullanılmalıdır.
Bu detaylara göre hareket edilmesi durumunda, herhangi bir sorun yaşamadan paftanın tamamlanması sağlanabilmektedir. Projenin detaylandırılması açısından başarılı bir pafta, işin kalitesini de gözler önüne sermektedir. Dolayısıyla detaylı analiz yapılması gerekmekte ve dikkat edilmesi gereken detaylara önem verilmelidir.
Mimari Sunum Paftaları Kaça Ayrılır?
Alan derslerindeki projelerde sürecin işleyişine ve eğitim müfredatına göre farklı sunum paftaları hazırlanabilmektedir. Birçok stüdyo dersinde, tasarımın ilk aşamasında öğrencilerden bir analiz paftası istenmektedir. Genellikle bir grup çalışması ile oluşturulan ve projeye hazırlık amacıyla istenen analiz paftası, inşa edilmiş çevre, yeşil doku, araç sirkülasyonu, toplu ulaşım imkânı, nüfus yoğunluğu, güneş ışığı yönü ve rüzgar gibi verileri içermektedir. Öğrencilerin haritalar, infografik veriler ve istatistiklerden oluşan bu verileri görselleştirmeleri paftaya net bir şekilde yansıtabilmeleri gerekmektedir.
Proje döneminin ilk dönemlerinde stüdyolar tarafından istenilen bir diğer pafta tipi de konsept paftası olmaktadır. Konsept paftasında ana fikrin net bir şekilde ifade edilmesi gerekmekte ve ana fikri tanımlamak için eskizlerden, diyagramlardan ve çeşitli grafik ögelerden yararlanılabilmektedir. Proje sürecinin başlarında geniş bir çerçevede sunulan analiz ve konsept paftaları, final jürisinde genellikle kısa ve öz halleriyle yer almaktadır.
Mimari Sunum Paftalarının Temel Özellikleri
Mimari sunum paftası hazırlanışına geçmeden önce paftaların temel özelliklerini inceleyelim.
Sunum paftalarına, kullanım amacına göre farklı işlevler yüklenebilmektedir. Teknik çizimlerden ve raporlardan oluşan sunum paftaları, sektördeki profesyonellere hitap ederken; yarışmalara gönderilecek paftalarda görsel ve estetik açıdan çok daha detaylı bir anlatıma yönelmek gerekmektedir. Bundan dolayı mimarlık ve iç mimarlık öğrencilerinin, final jürileri için hazırladıkları sunum paftalarında da bazı temel özelliklere dikkat etmelerinde fayda vardır. Bunlar:
- Mimari sunum paftalarında genellikle, A0 ya da A1 kağıt boyutları tercih edilmelidir.
- Paftalar çoğunlukla, tümü dikey olacak şekilde kullanılsa da bazı özgün düzenlemelerde yatay olarak da kullanılabilir.
- Proje konseptinin bir bakışta anlaşılabilmesini sağlayan görsel ya da çizim hangisiyse, onu ilk paftaya uygun ölçeklerde yerleştirmek, sunumun başarısını doğrudan etkiler. Dolayısıyla tasarımda belirgin bir form varsa, bu form konseptle birlikte uygun ölçekte öne çıkarılmalıdır.
Pafta hazırlarken, öğrencilerin ilk olarak görsel hiyerarşiye dikkat etmesi gerekmektedir. Projenin ana fikrini en iyi anlatan görseli ön plana taşımak ideal bir paftanın ilk adımını oluşturur. Bu görsel; projenin yapısına göre plân, kesit ya da üç boyutlu model görseli olabilmektedir.
Sunum Paftası Hazırlamanın Püf Noktaları
Mimari sunum paftası hazırlarken dikkat edilen bazı detaylar ile sunum daha çekici bir hâle getirilebilmektedir. Renk seçimi de bu detayların başında gelmektedir. Örneğin arka plan rengi için, beyaz en iyi seçenek olarak gözükse de bazı özgün düzenlemelerde koyu renkler tercih edilir. Bütünlük hissiyatı verebilen güçlü bir görsel dil için ise gölgeler, ara tonlar ve arka planlar kullanılabilmektedir.
Öğrenciler genellikle plan ya da kesit gibi belirli çizimleri vurgulamak için kontrast renklere sahip bir arka plan oluşturmaktadır. Özellikle konseptin anlatıldığı kısımlardaki önemli noktaların, uzaktan okunabilecek boyuttaki modern fontlar ile öne çıkması sağlanabilmektedir. Ancak, hatırlatmak isteriz ki paftada yazı kullanırken abartıya kaçmamak gerekmektedir.
Dolu-boş dengesi ideal bir şekilde ayarlanmış paftalar, izleyicilerde etkileyici bir imaj bıraktığından, tasarım paftası hazırlarken görsellerin arasındaki boşlukları iyi ayarlamak için görünmez gridler kullanılabilmektedir. Plan, vaziyet planı, kesit, görünüş ve üç boyutlu modelleme görsellerini bir araya getirmek için genellikle piksel tabanlı Adobe Photoshop programı ve yine vektör tabanlı Adobe Illustrator tarzı programlar da şık sunum paftaları hazırlamak için gerekli olan birçok özelliği barındığından tercih edilebilir.
