Apartmanlarda iş güvenliği uzmanı çalıştırma zorunluluğu 1 Temmuz 2016 yılı itibari ile resmiyet kazanmıştır. Apartman sakinlerinin bu konuda duyarlı olması ve yöneticileri bu konuda takip etmeleri önemlidir. Apartman içerisinde elektrik tesisatları sık sık kontrol edilmeli, apartman kapılarının bakımı aksatılmamalı, asansör gibi makinelerin bakımına dikkat edilmeli ve yangın kapıları, koridor gibi alanların acil durumlarda kullanıma elverişli hale getirilmesi sağlanmalıdır. İşveren konumunda olan apartman sakinlerinin kapıcı çalıştırma durumlarında iş güvenliği yasalarına uyması zorunludur. Aksi bir durumlarda ciddi yaptırımlarla karşılaşabilmektedirler.
Apartmanlarda İş Güvenliği Uzmanı Zorunluluğu
6331 Sayılı İş Kanunu’nun 4. Maddesinde yer alan ifadeye göre apartmanlarda bir adet çalışan dahi varsa bu apartman yahut site az tehlikeli sınıfta yer almaktadır. Bundan dolayı iş güvenliği uzmanı tarafından bu apartmanların risk değerlendirmesinin yapılması, acil durum eylem planının hazırlanması gerekmektedir. Buna benzer eylem planları tüm apartman sakinlerinin sağlığı ve güvenliği için hayati önem taşımaktadır.
Binalarda İSG
Bina yönetimi hizmet verilecek konular hakkında her zaman yeterli bilgi ve donanıma sahip olmayabilir. Böyle durumlarda yönetim firması bir toplantı düzenleyerek, yapılacak iş ve iş güvenliği hususunda alınması gereken önlemler, sağlanması gereken ekipman ve bunların bütçesi hakkında yönetimi bilgilendirmek durumundadır. Gerekli onay alınamadığı durumda ise yönetim firması, eksik ekipman ve teçhizat ile personelini çalıştırmayı kabul etmemelidir. Bununla birlikte bina yönetimi de işin yapılıp yapılmadığını kontrol etmeli, usulsüz çalışmaya izin vermemelidir. Çünkü doğacak olumlu ve olumsuz sonuçlardan her iki taraf da birlikte sorumludur.
Bina ve tesis yönetimi firmaları güvenlik, temizlik gibi tehlikeli sınıf olarak tanımlanan birçok hizmeti sağlamaktadırlar. Düzenli yapılacak olan risk analizi ve değerlendirmeleri sonucunda gerekli önlem ve tedbirleri almakta oldukça hassas davranılmalıdır. Çalışanların da bu konuda gerekli duyarlılığa sahip olması gerekmektedir. Apartmanlarda iş güvenliği için tüm çalışanların belirlenen işyeri kurallarına ve talimatlara uyması sağlanmalı ve belli periyotlarda denetlenmelidir.
Apartmanlarda İş Güvenliği Nasıl Uygulanır?
Hayatımızın büyük bölümünü geçirdiğimiz konut alanlarında en yaygın tehlikeler ve bunlara karşılık apartmanlarda iş güvenliği için alınması gereken önlemler şunlardır:
Elektrik
Elektriğin hayatımızın olmazsa olmaz enerji kaynağı olmasının yanı sıra elektrik aynı zamanda en önemli tehlike kaynaklarından da birisidir. Bu nedenle elektrik tesisatlarında belirli önlemlerin mutlaka alınmış olması gerekmektedir.
Bir konut alanı için en önemli önlemlerin başında kaçak akım rölesi gelir. Ana ve ara elektrik hatlarına bağlanan kaçak akım röleleri hem yangın hem de elektrik çarpmalarına karşı koruma sağlar.
Elektrikle ilgili diğer koruma yöntemi ise topraklama tesisatıdır. Her binada mutlaka ana hatta bağlı bir topraklama hattı bulunmalıdır. Bu hat bakır çubuklarla toprağa gömülü olmalıdır. Bu sayede çeşitli nedenlerle ortaya çıkan fazla akım toprağa iletilmektedir.
Paratoner yıldırımlara karşı apartmanda yaşayanların ve elektrikli cihazların korunmasını sağlamaktadır. Çevresinde, etki alanına girebileceği bir paratoner olan binalar yıldırımlardan korunabildiği halde bulunduğu bölgede en yüksek yapıda olan binalar yıldırımların açık hedefi durumdadır. Binaların paratonere ihtiyacı olup olmadığı bir elektrik mühendisi tarafından hesaplanmalıdır.
Bina sakinlerini ve özellikle çocukları elektrik tehlikelerinden korumak için, elektrik panoları ve sigorta kutuları ayrı bölmelerde bulunmalıdır. Bu kutuların kapakları kapalı ve kilitli olmalıdır. Ek olarak bina içinde bulunan elektrik kabloları da açıkta olmamalı, kablo kanalları içinden geçmelidir.
Yürüme Alanları/Koridorlar
Apartmanlarda kendi evimiz haricinde en çok bulunduğumuz alanlar, apartman girişi ve merdivenler gibi ortak kullanım alanlarıdır. Konut alanlarında yaşanan kazaların çoğunluğunu, bu alanlardaki düşme olayları oluşturur. Bu tarz takılıp düşme olaylarının en büyük nedeni yetersiz aydınlatma ve zemindeki çıkıntılardır. Bundan dolayı yürüme alanlarının güvenli olabilmesi için öncelikle ne kadar kullanıldığına bakılmaksızın iyi bir şekilde aydınlatılmış olması gerekmektedir.
Apartmanlarda iş güvenliği açısından yürüme yollarında ve merdivenlerde, takılmaya neden olabilecek boşluklar ve yükseltilerin olmamasına dikkat edilmelidir.
İç ve dış merdiven basamaklarının da birbiri ile orantılı olması gerekmektedir. Asansörü olmayan binalarda basamak genişliği ise en az 28 cm, basamak yüksekliği en fazla 16 cm olmalıdır. Asansörlü binalarda ise basamak yüksekliği en fazla 18 cm olmalıdır.
Merdiven temizliği sırasında veya karlı-yağmurlu hava koşullarında merdivenler kayganlaşır ve kayıp düşmek gibi olaylara sebebiyet verebilir. Bu gibi durumların önüne geçmek için temizlik sırasında hızlı şekilde kurulama yapılmalı veya o bölgede yürüyecek insanları dikkat etmesini sağlamak adına ıslak zemin uyarıları kullanılmalıdır. Binan dışında bulunan yürüme alanlarında ise karda ve yağmurda kaymayacak malzemeler tercih edilmeli, kışın yürüme yolunda paspas bulunmalıdır.
- Aydınlatma
Aydınlatma bir bina için çok önemlidir. Yürüme alanları konusunda bahsedildiği gibi takılıp düşmelerin en büyük sebebi çoğu zaman yetersiz aydınlatma olmaktadır. Bununla birlikte bahçe ve park alanları gibi alanlar, güvenlik açısından ele alındığında, geceleri mutlaka iyi aydınlatılmış olmalıdır. Kazan, asansör ve jeneratör bölümü gibi alanlarda da yeterli aydınlatma sağlanması apartmanlarda iş güvenliği açısından son derece önemlidir.
Asansör
Konut alanlarındaki asansörler, bakım ve onarımları düzenli olarak yapılmadıklarında büyük kazalara sebep olabilmektedir. Konut sakinleri veya yöneticilerin asansörlerin teknik donanımları hakkında bilgi sahibi olup inceleme veya denetim yapabilmesi çok zor olsa da asansör bakımı yapan firmalarla anlaşılması mutlaka gereklidir.
Apartmanlarda iş güvenliği hususunda asansörlerin taşıyıcıları mutlaka kabin şeklinde olmalıdır. Eski tip asansörlerde kafes benzeri veya tam kabin olmayan sistemler kullanıldığından bu tür asansörlerin en hızlı şekilde kabinli asansöre dönüştürülmesi gerekmektedir. Bununla birlikte kabin içinde hiçbir şekilde bir yere takılma ihtimali olan bir boşluğun bulunmamasına dikkat edilmelidir.
Asansörlerde, kabin içindeki yolcuya hangi katta olduğunu ve hangi yöne gittiğini gösteren kolay anlaşılır ve basit bir sinyalizasyon sistemi olmalı, tüm butonları sağlam olmalıdır.
Asansör kapasitesi aşıldığında asansör uyarısı veren yük algılayıcı olmalıdır. Asansör durduğunda, kabin ile kat aynı hizada olmasını sağlanmalıdır. Bununla birlikte asansör kapıları asansör hareket halindeyken ve kat aralarında asla açılmamalı, ayrıca acil durumlar için asansör dışında açma sistemi olmalıdır. Asansör kabininde havalandırma ve aydınlatma yeterli olmalı ve kabin içinde haberleşme sistemi bulunmalıdır.
Bunlara ek olarak asansörlerin birçok teknik güvenlik önlemi vardır. Asansörlerin her yıl en az 1 defa yetkili muayene firmaları tarafından test edilmesi gerekmektedir. Bu test sonucunda yeşil etiketi almaya uygun görülen asansörler kullanıma uygun olup yeşil etiket alamayan asansörlerde belirtilen eksiklikler onarılması gerekmektedir.
Makine Ekipman
Konut alanlarında jeneratör, hidrofor, kalorifer kazanları gibi birçok makine ve ekipman bulunmaktadır. Bu tür makinaların bulundukları bölümler sadece yetkili kişilerin girebileceği, apartman sakinlerinin girişine kapalı alanladır. Özellikle çocukların giremeyeceği biçimde kapıları sürekli kapalı olmalıdır.
Bununla birlikte bahçe veya bakım-onarım makinaları gibi aletleri de sadece bu iş için eğitim almış yetkili kişiler kullanmalı, çocukların erişebileceği alanlardan uzak tutulmalıdır.
Apartmanlarda iş güvenliği için makinaların yılda en az 1 defa yetkili test ve kontrol firmaları tarafından test edilmesi ve uygunluk şartlarını sağlaması uygun olmayan makinaların kullanımı sebebiyle yaşanan kazaların önüne geçmede yardımcı olur.
Yangın
Apartmanlarda iş güvenliği için öncelikli olarak elektrik tesisatında gerekli önlemler alınmalı, gaz kaçakları kontrol edilmeli ve gaz algılayıcılar yerleştirilmelidir. Ek olarak yangına büyümeden önce müdahale edebilmek için kolay erişilebilir yerlerde yangın tüpleri bulundurmak gereklidir.
Çeşitli alanlara yangın ile ilgili bilgilendirme afişleri asılarak ve toplantılarda bu konulara değinerek apartman sakinleri bilgilendirilebilir.
Yangın anında yapılacaklar arasında en önemlisi ise binayı hızlıca tahliye edebilmektir. Bu amaçla binaların boyutu ve yüksekliğine uygun olarak kaçış merdivenleri bulunmalı ve merdiven kapıları açık durmalıdır. Bununla birlikte apartman koridorlarında ve merdivenlerde acil durumlarda kullanılacak ayrı bir elektrik kaynağına bağlı aydınlatmalar olmalıdır.
Diğer Acil Durumlar
Acil durumlar veya felaketlerde olay sonrasındaki organizasyon eksiklikleri nedeniyle kayıplar yaşanabilmektedir. En bilinçli kişiler bile böyle anların sebep olduğu psikoloji ile hatalı davranışlarda bulunabilmektedirler. Bundan dolayı acil durumlarda ne yapılması gerektiğine dair bir uyarı apartmanlarda iş güvenliği önemleri adı altında yer almalıdır. Tüm apartmanlar veya sitelerde mutlaka acil durumlar için özel altyapı kurulmalı ve planlar yapılmalıdır.
Öncelikle konut alanını etkileyecek yangın, deprem, sel, hırsızlık, hastalık veya kazalar gibi acil olaylar tespit edilmelidir. Bu olayların tüm konut alanını mı yoksa belirli alanları mı etkilediği belirlenmelidir.
Acil durumlar için uygun sayıda güvenli toplanma alanları oluşturulmalı ve burada ihtiyaç duyulabilecek bazı temel gıda ve barınma malzemeleri de depolanmalıdır. Böyle durumlarda aydınlatma, temiz su ve ısınma büyük sorun oluşturmaktadır.
Apartman veya site giriş çıkışları, acil durumlarda insanların en hızlı tahliye olmasını sağlayacak şekilde olmalıdır. Örneğin ana giriş kapısı, tekerlekli sedye girecek genişlikte olmalıdır ve kaza yaşanmaması adına gerekli önlemler alınmalıdır.
8. Güvenlik
Son yıllarda hırsızlık ve gasp gibi suçlarda ciddi bir artık yaşanmaktadır. Bu gibi durumların yaşanmaması adına tüm apartman ve sitelerde parmak izi kilit sistemi, güvenlik kameraları, hırsızlık alarmları gibi ekipmanlar kullanılarak önlemler alınmalıdır. Apartmanlarda iş güvenliği için öncelikle binanın giriş ve çıkışları kontrol altında tutulmasına özen gösterilmelidir.
